پسته اوحدی چیست | بررسی کامل پسته فندقی

اینکه پسته اوحدی چیست یکی از سوالاتی است که ذهن هر کسی که به سراغ خرید پسته می رود را به خود مشغول می کند. در میان تمامی انواع پسته شما می توانید پسته های خود قیافه و البته ارزانی را ببینید که به نام پسته اوحدی یا همان پسته فندقی شناخته می شود در این مقاله از مغز و پسته به بررسی این نوع از گته ها می پردازیم.

خرید پسته برای آجیل، دسر ها، شیرینی ها و یا مصرف عادی و روزانه آن یکی از کارهایی است که خیلی از افراد را به چالش می کشد. خواص بیشمار پسته باعث شده است که این دانه مغذی کاربرد هایی وسیع داشته باشد و خیلی از وگان ها(گیاهخواران) آن را به عنوان یک غذای کامل در برنامه غذایی خود جای دهند. پسته سرشار از مواد مغذی ای مانند پروتئین، ویتامین های مختلف و همینطور مواد معدنی ضروری برای بدن است و یکی از دانه هایی است حتما باید در رژیم غذایی روزانه جای بگیرد، اما وقتی که به سراغ خرید پسته برویم، با قیمت های عجیب و غریبی مواجه خواهیم شد که ما را شوکه می کنند. در این میان اقلامی هم مانند پسته اوحدی وجود دارند که قیمت های مناسب دارند و می توانند جایگزینه سایر ارقام پسته شوند.

در این مقاله می خواهیم با هم به بررسی ویژگی های پسته اوحدی بپردازیم و ببینیم بازار این پسته چطور است، در کجا کشت می شود و وضعیت صادرات ان به چه صورت است. در ادامه قبل از اینکه به بررسی خود پسته اوحدی بپردازیم، لازم است کمی در مورد انواع پسته و دلیل فراوانی آنها صحبت کنیم.

انواع پسته و فراوانی آنها

پسته، این درخت کوچک که ریشه‌های آن به خاورمیانه و آسیای میانه باز می گردد، به عنوان یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند و برجسته شناخته می شود و خواستگاه اصلی آن کشورهایی چون ایران، سوریه، ترکمنستان و غرب افغانستان شناخته می‌شود. میوه این درخت، یک خوراک لذیذ و جذاب را به وجود می‌آورد که ما آن را به نام پسته میشناسیم. این واژه ریشه های ایرانی دارد و از طریق زبان لاتین به زبان‌های اروپایی وارد شده است.

درخت Pistacia vera دارای برگ‌های گرد و چرمی است و معمولاً در باغات به ارتفاعی کمتر از ۵ متر محدود می ‌شود. هرچند ارتفاع آن در شرایط خاص ممکن است بیش از ۱۰ متر نیز برسد. این درختان با سیستم ریشه ‌های گسترده و برگ ‌های چرمی، به ‌طور خاص در دوره ‌های خشکسالی مقاوم باقی می‌ مانند و می توان گفت یکی از مقام ترین انواع درختان در برابر این موضوعند. هرچند خشکسالی می تواند روی محصولی که این درختان می دهند تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.

درختان پسته دوره جوانی طولانی دارند و پیش از شش سالگی تولید محصول در آنها کم بوده و تازه از شش سالگی است که به سن محصول دهی و باردهی اصلی خود می رسند. در گل‌دهی، گل‌های نر و ماده، که هر دو بدون گلبرگ هستند، روی درختان به‌ طور جداگانه ظاهر می‌شوند. این گل‌ها به وسیله باد گرده ‌افشانی می‌شوند. پس از گرده ‌افشانی، پسته ها به اندازه کافی بزرگ می‌شوند و هسته درون آنها رشد می‌کند تا پوسته را پر کرده و به‌صورت شکافته شده آماده برای برداشت شوند. در اوایل پاییز، پسته ها  ها به حد کمال رسیده و در این زمان است که فصل برداشت محصول فرا می رسد.

تولید پسته در ایران سالانه به حدود ۵۷۵ هزار تن می‌رسد و تنها ۱۰ درصد از این مقدار به مصرف داخلی اختصاص دارد، در حالی که ۹۰ درصد باقیمانده به دیگر کشورها صادر می‌شود. مصرف پسته در سطح خانواده در ایران سالانه حدود ۲ کیلوگرم است. تولید و صادرات پسته ایران، سالانه درآمدی حدود ۱.۴ تا ۱.۷ میلیارد دلار برای کشور فراهم می ‌آورد. شهرستان‌های مختلفی چون رفسنجان، زرند، سیرجان، انار، بردسکن، مه ولات، خلیل‌آباد، دامغان، کاشمر، سبزوار، بوئین زهرا و ابرکوه به عنوان مراکز اصلی تولید پسته در ایران شناخته می‌شوند.

پسته اوحدی یکی از ارقام پسته است که با شرایط گفته شده، در خیلی از این شهر ها کشت می شود و می توان گفت هم از نظر سود دهی برای پرورش دهندگان پسته قابل قبول است و هم در صادرات و بازار جایگاه خوبی دارد.

پسته اوحدی چیست

در مورد پسته اوحدی یا پسته فندقی باید گفت که یکی از ارقام پسته است که از نظر شکل ظاهری گرد و فندقی شکل بوده، دارای پوستی سفید و استخوانی است، مغز آن سبز رنگ و روشن است. در مورد این پسته باید به این نکته اشاره کنیم که انس ان پایین است. به این معنی که دانه های پسته اوحدی ریز تر از سایر ارقام پسته بوده و نمی توان آن را یک پسته درشت دانست.

در واقع باید گفت این پسته از نظر شکل ظاهری گرد است و شباهت هایی با پسته کله قوچی دارد، اما مغز بیرون زده و درشتی کله قوچی را ندارد. همینطور دارای پوستی استخوانی و روشن است که شباهت هایی با پسته احمد آقایی دارد و از نظر مزه هم به آن نزدیک است. اما باز هم ویژگی ظاهر این پسته تفاوت های فاحشی را با احمد آقایی ایجاد می کند.

دلیل نام گذاری پسته اوحدی به این نام این است که برای اولین بار توسط شخصی به نام محمد اوحدی شناسایی شد و روی آن کار شد. مهدی اوحدی یک از کشاورزان فعال در حوزه پسته بود که در دهه 20 خورشیدی(بن سال های 1320 تا 1330) این پسته را شناسایی کرده و به رشد و نمو ان در روستای فتح آباد رفسنجان مشغول شد. این پسته از نظر باردهی، کیفیت و همینطور قیمت تمام شده به حدی مرغوب بود که بیش از 60 تا 70 درصد از باغ های رفسنجان مشغول به کشت این رقم پسته هستند.

همینطور باید گفت این پسته یکی از اولین رقم هایی بود که به باغ های خراسان راه پیدا کرد و تقریبا 20 درصد از کل باغات پسته استان خراسان را در شهرستان هایی مانند خلیل آباد، بردسکن و گناباد این پسته پوشش می دهد. در ادامه بیشتر در مورد شرایط کاشت و درخت های پسته اوحدی صحبت می کنیم.

درخت پسته اوحدی

در مورد درختان این نوع از پسته باید گفت که یک درخت حدود سه متری است که میزان رشد متوسط داشته و عادت رشد آن هم گسترده است. عموما تولید شاخه های جانبی در این درخت محدود است و  غالبیت انتهایی قوی ای دارد. برگ‌های این درخت اغلب دارای سه برگچه هستند، و اندازه برگ چه انتهایی آن بزرگتر از برگ چه ‌های جانبی است.

اصلی ترین تولید کنندگان نهال پسته اوحدی در روستای فتح آباد قرار دارند. در مورد این نهال باید گفت برای مناطقی که تابستان های معتدل دارند بهتر است. از آنجا که رشد شاخه های جانبی چندان زیاد نیست، تنه این درخت بیشتر در معرض آفتاب قرار می گیرد و ممکن است باعث بیماری هایی مانند پوکی تنه و یا آفتاب سوختگی قرار بگیرد.

جوانه‌های گل این پسته از اندازه کوچکی برخوردارند و تراکم خوشه آن پایین است. پوست میوه این پسته به رنگ ارغوانی قرمز می ‌باشد. این نوع پسته از ارقام زود گل تا متوسط گل محسوب می ‌شود. معمولاً گلدهی این پسته در سال‌ های مختلف از سوم فروردین ماه شروع شده و تا 10 فروردین ادامه پیدا می ‌کند. رشد مغز پسته اوحدی هم از هفتم تیر ماه آغاز شده و در اواسط شهریور ماه میوه ‌ها آماده برداشت می‌ شوند.

با اینکه تنها می توان از هر خوشه حدود 20 دانه پسته را در پایان فصل رشد برداشت کرد، اما به دلیل محور خوشه ‌های طویل، تراکم پسته در هر خوشه کم است. وزن هر دانه پسته در پسته اوحدی تقریباً 2.7 گرم است و 38 درصد آن به پوست سبز تشکیل شده است. انس آن نیز 28 است، به این معنا که از هر 100 گرم پسته خشک، میتوان حدود 57 گرم مغز را استخراج کرد. در کل می توان یک ارزیابی خوب از شرایط کاشت و درخت این پسته داشت.

هر چند باید گفت که پسته اوحدی یا همان فندقی با اینکه بهترین نوع پسته برای کاشت باشد فاصله زیادی دارد و ارقام دیگری مانند بادامی زرندی شرایط کاشت بهتری از آن دارند و یا پسته اکبری از نظر قیمت و طرفدارانی که در بازار دارد بهتر است، اما در مورد پسته اوحدی هم باید گفت یک نوع پسته خاص و خوب است که هم صادرات قوی دارد و هم به دلیل قیمت مناسب آن در بازار راحت تر فروش رفته و از این بابت مشکلی ایجاد نمی کند. اکنون که صحبت از قیمت و اوضاع فروش این پسته شد بهتر است در مورد این موضوع هم صحبت کنیم.

قیمت پسته اوحدی چقدر است!؟

وقتی که در مورد قیمت کی از ارقام پسته صحبت می کنیم، دلایل متعددی می توانند در مورد بالا و پایین شدن آن دخیل باشند. در واقع باید گفت که شرایط متعددی مانند نحوه کاشت، توزیع آن در باغ های پسته، شکل و شمایل و نوع آن، صادرات این پسته و کاربرد هایی که دارد از مهمترین و اصلی ترین دلایل برای قیمت گذاری به شمار می آیند. همینطور باید در نظر داشت که قیمت پسته به صورت متنوعی تغییر می کند و میتوان گفت در یک سال بیش از دو بار تغییر عمده در این قیمت صورت می گیرد.

در صورتی که بخواهیم لیستی از عوامل تاثیرگذار روی قیمت پسته اوحدی ارائه دهیم، فهرست ما به این صورت خواهد بود:

تاثیر ظاهر پسته اوحدی روی قیمت

یکی از اصلی ترین عوامل برای قیمت پسته اوحدی شکل و شمایل آن است. در واقع باید بگوییم پسته هر چه کشیده تر و خوش قد و بالاتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر می رود. در صورتی که سری به مقاله انواع پسته بزنید متوجه می شوید که پسته ها از نظر شکل ظاهری به دو نوع اصلی تقسیم می شوند: پسته های کشیده یا بادامی شکل، پسته های گرد یا فندقی شکل. هر چه پسته کشیده تر، بلند تر و همینطور خندان تر باشد، قیمت آن بالاتر می رود. برعکس هر چه پسته ها گرد تر، ریزتر و بسته تر باشند، قیمت آنها هم پایین می آید.

در مورد پسته اوحدی باید گفت کد ما با یک پسته گرد و فندقی شکل طرفیم که اندازه به نسبت کوچکی دارد و پسته های دهان بسته هم در داخل آن زیاد دیده می شود. پی باید گفت همه اینها باعث می شود که پسته فندقی یا اوحدی کف قیمتی پسته ها را داشته باشد و از این نوع یک پسته ارزان به حساب می آید. حالا این سوال پیش می آید که این به این معنی است که این پسته درجه یک نیست؟ بد است!؟ یا مزه بقیه بهتر است!؟ جواب همه این سوالات “خیر” است!

در صورتی که شما پسته اوحدی را برای مصرف شخصی، تغذیه فرزندتان، یک وعده غذای گیاهی، تهیه شیر پسته و استفاده در دسر ها و بستنی ها می خواهید، باید گفت با خرید یک جنس خوب و تازه پسته ای را خواهید داشت که شاید از خیلی از پسته های اسم و رسم دار هم بهتر باشد! اما در صورتی که بخواهیم بگوییم این پسته مجحلسی است یا نه باید گفت که ارقام بهتر دیگری هم وجود دارند. اگر سری به مقاله بهترین پسته مجلسی بزنید با این موضوع بیشتر آشنا خواهید شد.

صادرات و نوسانات ارزی

زمانی که قیمت دلار بالا برود، پسته فندقی به عنوان یک کالای خوب برای صادرات در نظر گرفته می شود. پسته اوحدی به دلیل ارزان تر بودن نسبت به سایر ارقام پسته و مغز با کیفیت آن یکی از گزینه های اصلی برای تولید مغز پسته های با کیفیت GPPK است که در مقاله پسته دو پوست در مورد آنها صحبت کردیم. وقتی این تغییرات در قیمت دلار ایجاد شود، این پسته به صورت گسترده برای تولید مغز و همینطور صادرات به کشور های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد و این موضوع می توان قیمت آن را در بازار افزایش دهد.

خشکسالی و شرایط کاشت  پسته

در مورد اینکه ما در وضعیت خشکسالی قرار داریم و وضع آب در ایران اصلا جالب نیست، هیچ شکی نیست. همین موضوع باعث شده است که تولید پسته ایران به طرز چشمگیری افت پیدا کند. بدیهی است که وقتی این اتفاق بیفتد، نه تنها برای پسته اوحدی بلکه برای تمامی انواع پسته افزایش قیمت های چشمگیری اتفاق می افتد و نمی توان هیچ کاری در رابطه با آن کرد.

با توجه به موارد گفته شده می توان انتظار داشت که اکنون پسته اوحدی هم در اوج قیمت خود باشد زیرا امسال هم با خشکسالی شدید، و نوسانات قیمتی مواجه بوده ایم. هر چند که پسته اوحدی از سایر ارقام پسته ارزان تر است، اما هنوز هم تا حدی که بتوان گفت همه می توانند به راحتی آن را تهیه کنند و قیمتی معقول دارد، فاصله زیادی دارد! در صورتی که سری به مقاله افزایش قیمت پسته بزنید می توانید با دلایل این گرانی ها بیشتر آشنا شوید.

نتیحه گیری

در این مقاله با هم در مورد پسته اوحدی و ویژگی های آن صحبت کردیم. پسته اوحدی که آن را به نام پسته فندقی هم می شناسند، یکی از بهترین و مقرون به صرفه ترین ارقام پسته است که در بیشتر مناطق کشور کشت شده و عمد سهم تولید پسته ایران را به خود اختصاص داده است. ظاهر این پسته کروی و فندقی شکل است و دلیل نام گرفتن پسته فندقی نیز همین است. این پسته یکی از اقلام صادراتی است و قیمت پایین آن(به نسبت سایر انواع پسته) آن را به گزینه ای ایده آل برای استفاده در دسر ها، شیرینی جات و مصارف صنعتی تبدیل می کند. در صورتی که در مورد این پسته سوال و یا نظری داشتید خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.